VictorFenech

Fenech twieled il-Ħamrun fl-1935. Huwa studja fl-Università ta’ Malta u gradwa fl-Ingliż, fl-Istorja u fil-Malti. Fl-Università ta’ Londra speċjalizza fil-kitba u fil-produzzjoni tal-ktieb. Qatta’ l-maġġoranza ta’ ħajtu jaħdem fis-settur edukattiv, kiteb għadd ta’ kotba tat-tfal u kien l-editur tal-magazin tal-istudenti Sagħtar.

Kwartett (1965) kien l-ewwel ktieb li Fenech kien koawtur tiegħu, u l-poeżiji jirriflettu x-xogħol tiegħu mal-Moviment Qawmien Letterarju, billi jħalltu l-istil u l-istruttura tradizzjonali u moderna. Tul is-snin, huwa esperimenta b’diversi forom tal-poeżija, inkluż il-poeproża, il-vers projettiv u l-vers viżwali. Hemm ukoll din il-ħtieġa intensa li jibqa’ relevanti fit-trattament tiegħu tal-influwenzi mħalltin fuq l-individwali u l-kollettiv.

Xogħlijiet importanti għal qalb Fenech jinkludu r-rumanz tiegħu Ix-Xitwa ta’ wara s-Sjuf (Horizons, 2010), l-antoloġija Il-Poeżiji (Klabb Kotba Maltin, 2011) u anke Malta Poema Viżiva (Horizons, 2014). Ix-Xitwa ta’ wara s-Sjuf ilaqqa’ l-ħajja tal-lum ma’ dik tas-60ijiet; u bħalma l-kapitli jalternaw fiż-żmien, l-istess l-istaġuni li jirrappreżentaw. Il-Poeżiji hija antoloġija tax-xogħlijiet ippubblikati tiegħu fi kważi nofs diċennju. Il-poeżiji qegħdin f’ordni kronoloġika biex il-qarrej japprezza l-iżvilupp poetiku tiegħu. Hemm madwar 200 poeżija u 300 ħajku – uħud spontanji, uħud maħdumin u oħrajn maħdumin mill-ġdid. Ingħatat xeħta ġdida lill-poeżija Maltija bil-vers viżwali li Fenech esplora f’Malta Poema Viżiva. Dan ix-xogħol jaqbad episodji magħżulin mill-istorja ta’ Malta.

Fenech huwa magħruf ukoll għat-traduzzjonijiet tiegħu, forsi l-aktar għat-traduzzjoni Il-Profeta (Klabb Kotba Maltin, 2008) ta’ Kahlil Gibran, li rebbħitu l-Premju Letterarju tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. F’din it-traduzzjoni, Fenech baqa’ leali lejn id-dehra u r-ritmi mistiċi tal-kitba ta’ Gibran, filwaqt li ħalla wkoll ftit spazju għall-oriġinalità tiegħu, u hekk, it-traduzzjoni nħasset u nqrat simili ħafna tal-kitba oriġinali. Fl-2017 rebaħ il-Premju għall-Kontribut Siewi fil-Letteratura tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, u fl-2019 ġie ppremjat b’Ġieħ l-Akkademja mill-Akkademja tal-Malti għall-kontribut tiegħu tul ħajtu lill-akkademja Maltija.

Hemm ħafna temi li jsawru xogħol Fenech, ewlenin fosthom ir-responsabbiltà soċjali u l-protesta. Dejjem hemm traċċa, ħajta politika għaddejja fin fin mill-poeżija tiegħu li tindika l-interess li għandu fit-titjib tas-soċjetà u l-ambjent tagħna. Huwa jittratta l-passat bi ħjiel ta’ nostalġija, fidi u reliġjon, il-mewt u t-tama f’dak li hemm lil hinn; imma forsi l-aktar importanti minn dawn kollha, hija l-imħabba.

Is-silenzju, is-solitudni u l-umiltà huma abbundanti f’ħajjet Fenech u f’xogħlijietu, peress li għalih hemm xi ħaġa li tittraxxendi xogħol il-poeta, xogħol il-persuna kreattiva; xi ħaġa li tmur lil hinn minn dak li kapaċi jifhem il-bniedem, u forsi hija din ix-xi ħaġa misterjuża li nsibu ħjiel tagħha fil-versi tiegħu.