MarkCamilleri

Camilleri jibqa’ jaf lill-kittieb, lingwista, u etnografu Ġorġ Mifsud-Chircop bħala l-ewwel persuna li emmnet f’xogħlu. Madankollu, bħala kittieb tal-proża fittizja, il-vera passjoni ta’ Camilleri tmur lil hinn mill-qasam ta’ Mifsud-Chircop u l-passjoni tiegħu hija dik tal-ġeneru tad-Ditektiv. Il-kittieb Sqalli rinomat u daqstant ieħor popolari, li jħaddan l-istess kunjom bħalu, Andrea Camilleri, huwa wieħed mill-akbar influwenzi tiegħu, partikolarment is-serje tal-Ispettur Montalbano.

Camilleri minn dejjem kien jemmen bi sħiħ fl-importanza tal-finzjoni tal-ġeneru tad-Ditektiv. Il-karattri intriganti, bla skrupli, u l-plotts mimlija intriċċi ta’ dan il-ġeneru jwasslu għal narrattivi mimlija tensjoni li jaħkmu lill-qarrejja u fl-istess ħin jesploraw il-ġustizzja, l-etika u l-korruzzjoni. Barra minn hekk, Camilleri, permezz tal-kontribuzzjoni tiegħu, ried itejjeb dan il-qasam letterarju, minħabba li ftit huma l-kittieba Maltin midħla tiegħu, u daqstant ieħor huma skarsi tali rumanzi.

Din is-sensazzjoni ta’ kittieb fil-periferiji hija riflessa fil-protagonist tiegħu, l-Ispettur Victor Gallo, li huwa impenjat bi sħiħ għall-ġustizzja, b’konvinzjoni sħiħa li l-kriminali jridu jħallsu għal dak li jwettqu. Madankollu, huwa karattru bin-nuqqasijiet tiegħu, kultant jintrikeb mill-vizzji li għandu, jew jitkaxkar mill-emozzjonijiet. Dan kollu huwa evidenti fl-ewwel rumanz tiegħu, Prima Facie (Merlin Publishers, 2010), li fih il-moħħ wara delitt faħxi jolqotlu l-aktar punt dgħajjef tiegħu – il-familja – f’konfront li daqskemm jittestjalu l-prinċipji tiegħu, jiżinlu kemm jiflaħ irażżan lilu nnifsu. Bħala uffiċjal fil-korp tal-pulizija, Gallo jkollu jaħdem fil-konfini ta’ qafas uffiċjali, sistema imperfetta mimlija sfidi burokratiċi li kultant ixxekkel l-infurzar tal-liġi. Dan kollu jiftaħ tieqa fuq il-prezz psikoloġiku li Gallo jkollu jħallas bix-xogħol investigattiv tiegħu.

Punt ieħor sod fil-kitba ta’ Camilleri huwa l-attenzjoni metikoluża għad-dettall tiegħu, speċjalment fl-istrutturar tal-plotts. Ir-rumanzi tiegħu huma mibnija fuq pedament ta’ riċerka fid-dettall li ssaħħaħ l-awtentiċità u l-profondità tan-narrattiva tiegħu. Dan huwa evidenti f’Nex (Merlin Publishers, 2016), it-tielet rumanz ta’ Victor Gallo, li fih l-investigazzjoni kriminali tinkludi każ mhux solvut li seħħ diversi snin qabel. Fin-narrattiva, naraw firxa wiesgħa ta’ karattri minn eri differenti, kollha marbuta b’mod kumpless, li r-relazzjoni ta’ bejniethom tinkixef fl-aħħar kapitli tar-rumanz.

Minbarra l-plott metikoluż tiegħu, Nex juri għarfien qawwi tal-bidliet soċjali li jseħħu matul is-snin. Fil-bidu tiegħu, ir-rumanz jippreżenta sejba waħxija ta’ tlett iswaba’ maqtugħa, u din titpoġġa f’korrelazzjoni ma’ att kriminali fil-preżent. Permezz ta’ din it-tattika, juri kemm minkejja li jgħaddi ż-żmien, id-dnub ma jorqodx u l-impatt tal-vjolenza jibqa’ dejjem disturbanti. Is-saffi moħbija fir-rakkontar ta’ Camilleri jagħnu l-moviment tal-ġrajja, u permezz ta’ dan jippermetti lill-qarrejja jinħakmu aktar min-narrattiva.

Il-finzjoni tal-ġeneru kriminali hija waħda mill-aktar dinamiċi u pjaċevoli fil-letteratura. Il-qawwa ta' dan il-ġeneru tinsab fin-nisġa ta' plotts interessanti, fid-dilemmi morali li jippreżenta u fil-kumplessitajiet tal-ġustizzja li jidħol fihom. Il-kontribut ta’ Camilleri mhux jgħin biss biex iwessa’ l-ġeneru polizjesk, imma wkoll biex jintroduċi livell ta’ profondità u sofistikazzjoni, u jgħollilu l-prestiġju fix-xena letterarja Maltija.