LouDrofenik

Dan narawh b’mod ċar fir-rumanz Echoes – Distant Voices: Distant Lives (Horizons, 2019). L-istorja sseħħ fis-sittinijiet, il-qofol tal-kwistjoni bejn il-Partit Laburista Malti u l-Knisja. Il-Prim Ministru Duminku Mintoff ried is-separazzjoni bejn il-Knisja u l-Istat, filwaqt li l-Arċisqof Mikiel Gonzi assolutament ma riedx li jiġri dan. Din il-kwistjoni qasmet lin-nies min-nofs: dawk leali lejn Mintoff raw il-Knisja bħala istituzzjoni oppressiva li ma riditx titlef il-ħakma tirannika fuq il-poplu; in-nofs l-ieħor kien iħares lejn il-Partit Laburista bħala l-partit tax-xitan. L-Arċisqof Gonzi spiċċa biex impona l-interdett fuq kull min kien leali lejn il-Partit Laburista, u żammhom milli jipparteċipaw f’ritwali reliġjużi bħaż-żwieġ jew difna f’art ikkonsagrata.

Rosie Farrugia, waħda mill-karattri prinċipali fir-rumanz, hija tfajla kapaċi u determinata li l-ambizzjonijiet tagħha kienu wisq ikbar milli l-gżira ċkejkna ta’ Malta setgħet toffrilha. L-indipendenza tagħha kienet tistona mal-moħħ konservattiv tal-komunità li kienet tgħix fiha, u dan wassalha biex tissapportja lil Mintoff fil-ġlieda tiegħu biex jissekularizza l-qagħda politika Maltija. Madankollu, mhux kull min kien jemmen bħalha kien lest li jaffaċċja l-konsegwenzi ta’ dan it-twemmin. Dan saħħilha fehemtha biex titlaq mill-gżira u temigra lejn l-Awstralja. Bħal karattri oħra fl-istejjer ta’ Drofenik, Rosie riedet taqta’ kompletament mill-ambjent immedjat biex tiżviluppa għarfien ta’ min verament hi u l-irwol tagħha f’din id-dinja.

Drofenik tirrakkonta stejjer ta’ nisa li jgħixu f’dinja perikoluża għalihom – politikament, soċjalment, moralment u psikoloġikament. Dan jitfa’ dawl fuq it-tensjoni bejn id-destin u r-rieda fil-ħajjiet tal-karattri femminili tagħha. Il-protagonisti ta’ Drofenik m’għandhomx influwenza fuq l-ambjent li twieldu fih; madankollu jinvolvu lilhom infushom b’mod attiv biex jgħixu l-ħajja li jixtiequ, biex jimmaġinaw u jissieltu għal futur aħjar. Anke meta d-deċiżjonijiet ma jwassluhomx fejn jixtiequ, jew il-konsegwenza tal-azzjonijiet tagħhom ma tkunx dik mixtieqa, in-nisa ta’ Drofenik xorta jżommu kontroll fuq id-destin tagħhom.

Bħala eżempji ta’ dan insibu l-karattri ta’ Ġuditta u bintha Licia fir-rumanz rebbieħ The Confectioner’s Daughter (Horizons, 2016). Ġuditta tiret il-forn ta’ missierha u tibdel dan il-ħanut żgħir f’suċċess enormi, minkejja t-tbatijiet tal-gwerra li tgħaddi minnhom, it-telfa ta’ żewġha, u l-fatt li trid trabbi waħidha ʼl bintha tarbija. Għalkemm Ġuditta tagħmel minn kollox biex ma tħallix lil Licia tieħu deċiżjonijiet ħżiena, ma tiġġudikahiex, u lanqas Drofenik ma tagħmel dan, anzi tħalliha tiżbalja, li jkollha d-difetti, li tkun vulnerabbli, reżiljenti u inġenjuża.

Il-protagonisti ta’ Drofenik huma nies veri - il-maġġoranza nisa - li jirnexxilhom jegħlbu l-oppressjoni. Hi temmen li l-akbar prova ta’ karattru għal kull persuna hi li jiskopru u jħaddnu dak li huma, u li jkunu onesti magħhom infushom.